Zatürre (Pnömoni), dünyada çocuk ve yetişkinlerde ölüme en sık neden olan enfeksiyon hastalıklarından biridir. 2009 yılında “Zatürreyi Durdurma İnisiyatifi (Stop Pneumonia Initiative)” tarafından bu hastalığa dikkat çekmek amacıyla 12 Kasım, Dünya Zatürre Günü olarak ilan edilmiştir.

 
Zatürre Neden Önemlidir?

 Zatürre her yaş grubunda görülebilir, ancak özellikle 5 yaş altı çocuklarda ve 65 yaş üzeri yaşlılarda ciddi hastalık ve ölüm nedenidir. Dünya genelinde zatürre, hastaneye başvuruların, tedavi masraflarının ve iş/okul günü kayıplarının önemli bir bölümünü oluşturur.

2019’da dünyada 2,5 milyon kişi zatürre nedeniyle yaşamını yitirmiştir.

2022’de yalnızca 5 yaş altı 738.974 çocuk zatürreden hayatını kaybetmiştir.

 Zatürre Nedir?

 Zatürre, akciğerlerdeki hava keseciklerinin bakteri, virüs veya mantar gibi mikroplarla iltihaplanması sonucu oluşur.  Belirtileri genellikle: Ateş, Öksürük ve balgam, Göğüs ağrısı, Nefes darlığı, Ciltte morarma (ileri vakalarda)

Zatürre çoğu zaman ani başlayan, ancak tedaviyle kısa sürede iyileşebilen bir hastalıktır.
Ancak bazı kişilerde daha ağır seyredebilir: 65 yaş üzerindekiler, 5 yaş altı çocuklar, Kronik hastalığı olanlar (şeker, kalp, akciğer, böbrek hastalığı gibi), Sigara içenler ve Bağışıklığı zayıf olanlar.

Tanı Nasıl Konur?

Hekim, hastanın şikayetlerini, muayene bulgularını ve akciğer filmini birlikte değerlendirir. Gerekli durumlarda kan testleri, tomografi veya balgam incelemesi yapılabilir.

 Tedavi Nasıl Yapılır?

Tedavide amaç, hastalığın şiddetini değerlendirip uygun ilaçları seçmektir. Bakteriyel zatürrede antibiyotikler kullanılır. Viral zatürrede ise antiviral ilaçlar tercih edilebilir.
Bunlara ek olarak ateş düşürücü, ağrı kesici, sıvı desteği ve oksijen tedavisi gerekebilir.
Erken tanı ve doğru tedaviyle hastalık genellikle tamamen iyileşir.

 Zatürreden Nasıl Korunabiliriz?

Dengeli beslenin, yeterli uyuyun.
Sigara ve alkolden uzak durun.
Ellerinizi sık sık yıkayın.
Hastalık belirtileri başladığında gecikmeden sağlık kuruluşuna başvurun.
Kronik hastalığı olanlar ve 65 yaş üzerindekiler, mutlaka zatürre (pnömokok) ve grip aşılarını yaptırmalıdır.

Hastalığın yayılmasını önlemek için:

Hastayken okul veya işe gitmeyin, evde istirahat edin.
Maske kullanın ve ortamı sık sık havalandırın.
Kalabalık ve kapalı alanlardan özellikle kış aylarında uzak durun.

Kimler Zatürre Aşısı Olmalı?

65 yaş ve üzerindekiler
Kronik hastalığı olanlar (kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, şeker hastalığı)
Bağışıklık sistemi zayıf kişiler
Dalağı alınmış veya işlevsiz olanlar
HIV ile yaşayan bireyler
Alkol bağımlılığı olanlar
Beyin omurilik sıvısı kaçağı olanlar

Kimler Grip Aşısı Olmalı?

Gebeler
6–59 ay arası çocuklar
50 yaş üzeri yetişkinler
Kronik hastalığı olanlar
Bağışıklığı baskılanmış kişiler
Sağlık çalışanları ve risk grubuyla aynı evde yaşayanlar
 
Unutmayın!

​
Zatürre önlenebilir, erken tanıyla tedavi edilebilir bir hastalıktır. Sağlığınızı korumak için aşılarınızı ihmal etmeyin, temizliğe dikkat edin ve belirtiler varsa vakit kaybetmeden doktora başvurun.

 
Doç. Dr. Tarık ACAR
Uşak İl Sağlık Müdürü