Ayak terlemesi aşırı terlemenin bir şekli olup sıklıkla el terlemesiyle birliktedir. Diğer bölge terlemelerine göre kısmen daha az sıkıntı verir. Saklamak daha kolaydır. Ancak ayakkabılar suya değmiş gibi ıslak olabilir veya biriken tuz nedeniyle beyazlaşabilir. Çoraplardaki ıslaklık ayrıca sıkıntı verebilir.

Açık ayakkabı veya terlik giyerek sokakta dolaşınca, kısa sürede ayaklar çamur içinde kalabilir, terlikler ıslaktan kayabilir. Ayakkabı veya terlikleri günde birkaç defa değiştirmek gerekebilir. Devamlı ıslaklığa bağlı cildin kabarması ve tahriş olması sonucu bakteri ve mantar üremesi kolaylaşır. Mantara bağlı kaşıntı olabilir. Laranjit (gırtlak iltihabı) gelişebilir. En önemlisi ise bazı kişilerde ortaya çıkan kötü ayak kokusudur. Koku ve görüntüden utanarak sosyal ortamlardan, eğlenceden, aktif hayattan kaçınırlar. Evde kalmak için mazeret üretebilirler. Aşırı terleme olan kişiler ayakkabı ve çorap değiştirme, sık sık banyo yapma, yıkanma gibi nedenlerle uzun zaman kaybedebilirler. Koku önleyici, yeni ve özel ayakkabı, çorap alımı nedeniyle maddi kayıplara uğrarlar.

El ve ayak terlemesi ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Yaz aylarında sıkça karşılaşılan el ve ayak terlemesi, tiroit bozukluklarından kansere kadar birçok hastalığın belirtisi olabilir. Bu terlemeler çok basit görülse de, birçok hastalığın belirleyicisi olan sorunlu bir şikayettir. Toplumda birçok kişide gözlemlediğimiz bu şikayet hastalara çoğu zaman büyük sıkıntılar yaşatmakta olup, el ve ayaklarda terleme yaşayan kişilerde bu terlemenin nedeni ihmal edilmeden saptanmalıdır. Araştırma sonuçları bir hastalığı işaret ediyorsa tedaviye vakit geçirmeden başlanmalıdır.

Terlemeye İlişkin Genel Bilgiler

Terlemenin temel fonksiyonu, vücut sıcaklığının ayarlanmasıdır. Vücut ısısı beyinde hipotalamus (beynin ön bölgesi) bölgesinde ısı düzenleme merkezi tarafından takip edilir. Vücut sıcaklığı artarsa termostat gibi çalışan bu merkez ter bezlerini çalıştırır. Ter merkezlerine çalışma sinyali sempatik sinir sistemi yolu ile iletilir. Beyinden sinyal gelince, ter bezlerinden ter atılmaya başlar. Atılan ter deriden sıcaklık alarak buharlaşır ve klima gibi vücudu soğutur.

Egzersiz veya fiziksel aktivite, sıcak hava ve nem, sentetik giysiler, alkol almak, sigara içmek, çay, kahve ve sıcak içecekler, baharatlı ve sıcak gıdalar, stres, heyecan, günün belirli zamanları terlemeyi arttırabilir. Bu durumlarda terleme olması sağlıklı bir durumdur.

Aşırı Terleme (Hiperhidroz)

Kişiler spor yapmadığı, ortam sıcaklığının normal olduğu, heyecanlanacak herhangi bir durum olmadığı halde terliyorsa, günlük hayatı etkileyecek derecede aşırı terleme varsa hastalık olarak kabul edilir.

El Terlemesi Şiddetini Değerlendirme

Ellerin terlemesinde, emici özel kağıtlar ile ter emdirilerek ter miktarı tartılabilir. Ağırlık ölçümü ile dakikada 30-40 miligram üzeri terleme varsa, aşırı terleme denilir. Ellerin aşırı terleyen bölgelerine bakılarak fizik muayene ile terleme şiddeti tespit edilebilir. Sadece avuç içi terliyorsa orta, avuç içi ve parmaklar terliyorsa şiddetli, damlama şeklinde terleme varsa çok şiddetli olarak değerlendirilir.

Koltuk Altı Terlemesi Şiddetini Değerlendirme

Nişasta iyot testi: terleyen bölgeler özel boyalarla boyanarak alanın genişliği ölçülür. Terleme alanı çapı 5 ve 10 santim ise orta, 10 ve 20 santim ise şiddetli, 20 santim üzeri ise çok şiddetlidir. Teri emen özel kağıtlar ile ağırlık ölçümü yapıldığında; ter miktarı kadınlarda dakikada 10 miligram üzerinde ise, erkeklerde ise dakikada 20 miligram üzerinde ise aşırı terleme olarak değerlendirilir. Aşırı ve normalden çok fazla terleyen kişiler işlerinde ve sosyal hayatlarında önemli kısıtlamalar nedeniyle büyük derecede psikolojik ve sosyal baskı altındadır. Özellikle, yüzden damlayan, ceketlerden ve ayakkabılardan taşan bir terleme varsa bu durum ciddi bir sağlık sorunu olabilir.

Ayak terlemesinin tedavi yöntemleri

Yüz kızarması, yüz, el ve koltuk altı terlemesi ile birlikte ayak terlemesi varsa; bu bölgeler için yapılan klipsli ets ameliyatı sonrası ayak terlemesi %60 – 80 ihtimalle geçebilir. Ets ameliyatı, endoskopik video ve kamera ile göğüs boşluğuna girilerek terlemeyi ayarlayan sempatik sinirin belirli bölgesine titanyum klips konulması işlemidir. Hastaların %20-25inde azalabilir, %15-20sinde etkili olmaz. Hafif ayak terlemesi varlığında terleme önleyici krem ve losyonlar, orta derece terlemelerde iyontoforez (tedavi amacıyla mukoza veya ciltten elektrik yüklü iyonların geçirilmesi) ve botoks uygulanabilir. Tek başına ayak terlemesi varsa ve diğer yöntemler yetersiz kalırsa lomber sempatektomi ameliyatı tercih edilebilir. Başarı oranı yüksek ve kalıcı çözüm saplayan bir yöntemdir.

Ayak terinden muzdarip olanlar için bazı denenmiş uygulamalar

· Meşe kabuğu haşlanarak, içerisine 100 gram deniz tuzu ilave edilmiş 37 derece sıcaklıktaki su ile her gün ayakları banyo yapmalı. Terlemenin geçmediği görüldüğünde banyo süresi 1 haftaya çıkarılır. Terlemenin zail olduğu anlaşılınca tedaviye ara verilir.
· Bir de yarar görenlerin ifade ettikleri şu çok basit uygulama da şöyle: çitlembik yapraklarını sıcak suya daldırılıp çıkardıktan sonra parmak arasına koyarak çorap giyip, 2-3 saat bekletin. Birkaç gün tekrarından sonra etkisi mutlaka görülecektir.
· Yaz-kış aylarında yaşanabilen ayak kokularını azaltmak için, her akşam ufak bir leğen dolusu ılık suya 2-3 çorba kaşığı çay atıp, ayaklarınızı bu suda 10 dakika kadar dinlendirin. Çaydaki anti bakteriyel maddeler ayak kokusuna sebep olan bakterileri öldürecektir.