Bağırsakların düzenli çalışmasını engelleyen bir hastalığın dışa vuran bir belirtisidir. Birçok hastalık kendini kabızlık şeklinde dışa vurabilir. Hastanın dikkatini çekebilir. Kabızlık kolayca ölçülebilen ve hastalar arasında karşılaştırabilen bir şey olmadığı için, hastalar kabızım dediği zaman çoğunluğu aynı şeyden bahsetmiyordur. Kilomuzu kolay ölçebiliriz ve diğer insanlarınkini kolayca karşılaştırabiliriz. Fakat ne kadar dışkıladığımızı kolayca ölçemeyiz. Bu nedenle kabızlık şikayetinde bulunan her hastanın kendine göre bir kabızlık tanımı vardır. Bazı hastalar bir gün dahi dışkılamasalar kabız olduğunu söylerken, bazı hastalar haftada bir dışkılar ve şikayet bile etmezler. O zaman en basit tanımı ile kabızlık, haftada üç defadan daha az dışkılamalardır.

 

 

 

 

Doktorlar için önemli olan kabızlığı öncelikle iki gruptan birine koymaktır. Organik mi yoksa fonksiyonel mi. Organik olan nedenler; insan vücudunun yapısal, gözle görülür, elle tutulur hastalıklarına bağlı olanlardır. Örnek olarak kalın bağırsak kanserleri gibi. Kanser büyüyerek bağırsağı sarıp daraltarak dışkının geçişini engeller böylece kabızlık yapabilir. Fonksiyonel nedenler ise organların yapılarının normal olduğu fakat işlevlerini yapamadıkları durumlardır. Kabızlık nedenleri arasında özellikle yaşlı hastalarda ilaçlar önemli bir gruptur. Kabızlık yapan birçok ilaçların yanı sıra aşağıdaki besinler de kabızlığa sebep olanlardandır: At eti, kuru fasulye, çekirdek, salam, kola, beyaz şarap, nohut, mercimek, çikolata (tek seferde bir paket alan insanın beyni uyuşur, migrene bağlı ağrıları tetikler, kilo aldırdığı için kalbe zararlı etkisi vardır), pirinç, kara ekmek, enginar, karnabahar, çay, hindiba. Kabızlık şikayetinde mutlaka doktora başvurulmalı ve kullandığınız ilaçları belirtmelisiniz.

 

Yanlış beslenme, hareketsizlik, bağırsak tembelliği, karın kaslarının zayıflığı, yetersiz sıvı alımı, stres, cinsel doyuma ulaşamama, gerginlik ve ruhsal problemler de kabızlığa yol açan etkenlerdir.

 

 

 

 

Kabızlığın önlenmesinde en önemli husus bol su içmektir. Günde en az bir buçuk iki litre sıvı gıda tüketilmeli.

Aç karnına bol su içiniz. Birden ve fazla yemek bağırsakların çalışma düzenini bozduğu için kabızlığa neden olabilir. Bunun için azar azar ve sık sık yemek yenilmelidir. Yiyecekler iyice çiğnenmelidir ki bağırsakta kolay çözünebilsin.

Sabahları su içtikten sonra dört beş adet kuru kayısı yenmesi tavsiye edilmektedir.

Süreklilik gösteren sindirim problemlerinde ve kronikleşen kabızlık durumunda kişi beslenme biçimini değiştirmelidir. Kabızlığa neden olan aşırı şeker ve şekerli yiyecekleri tüketmekten kaçınmalı. Kızartma, kavurma gibi yiyecekler kabızlığı tetiklediği için mümkün olduğunca az tüketilmelidir. Öğle ve akşam yemeklerinde çorba içilmesi yararlıdır. Et kabızlığı tetiklediği için et-tavuk yerine sebze veya balık tercih edilmelidir. En etkili tedbir, lif içeren yiyecekleri tüketmektir.

Kabızlığın tedavisinde önemli bir yeri olan fiziksel aktivite için bol bol yürüyüş yapılmalı, ayrıca on beş yirmi defa ayakları karına doru çekip itme hareketleri yapmak çok yararlı olacaktır.

Kola, kahve kabızlığa neden olduğu için tüketimini en aza indirmek gerekir. Kuru fasulye, mercimek, nohut gaz yapabileceği ve dışkılamada acı çekmeye neden olacağı için tüketilmelerinde dikkatli olunmalıdır.

Bitki çayları bağırsaklarınızı tembelleştirmemek adına çok sık tüketilmemeli, haftada bir iki bardak içilmelidir.

Bağırsak hareketlerinin en yoğun olduğu sabah saatlerinde ve yemeklerden sonra tuvalet kullanmayı alışkanlık haline getirin. Dışkılama hissettiğiniz an tuvalete gidin. Dışkılamayı ertelemek kronik kabızlığın önemli nedenlerinden biridir. Doktora danışmadan uzun süre yüksek miktarda içilen müshil ilaçları bağırsakları tembelleştirir, bunu yapmaktan kaçının.

 

 

 

 

· Çabuk sonuç almak gerektiğinde bir iki yemek kaşığı hintyağı içilebilir. İki üç saat içerisinde dışkılıma gerçekleşir.

 

· Ketentohumu: Bağırsaklarda mekanik etki yapan çok başarılı bir müshildir. Bağırsak mukozasına zarar vermez, mineral dengeyi bozmaz, hiçbir yan etkisi yoktur.

 

· Sinameki çayı: Müshil ve kan temizleyici etki içerir. Sürekli olmamak kaydıyla arada bir kullanılmasında sakınca yoktur. Bunun için, bir iki çay kaşığı dolusu bitki yaprağı bir bardak kaynak suyla haşlanır. Yarım saat kadar demlendikten sonra süzülür. Yatmadan bir saat önce tatlandırmadan ya da biraz tatlandırılarak içilir. Bitki eğer kaynatılacak olursa dışkılıma, şiddetli ishal biçiminde gerçekleşir.

 

· İncir kürü: çok iyi sonuç verebilir. İyice yıkanan üç beş kuru incirin üstüne akşamdan bir bardak su eklenir ve sabaha kadar bekletilir. Sabahleyin aç karnına önce incirler yenir üstüne de incir suyu içilir. Bu kürün bir ay kadar uygulanması kabızlık için çok faydalıdır. İncir, mide-bağırsak mukozasını kalıntılardan temizler ve rahat çalışmasını sağlar. Şeker hastaları için doğru olmaz.

 

· İncir sucuğu: yarım kilo inciri yıkayıp kıyma makinesinden geçirin. 5 gram sinameki unu ile hamur yapın ve kıyılmış incir ile karıştırıp folyoya sararak buzdolabında saklayın. Her sabah aç karnına ceviz büyüklüğünde bir parça alın (çocuklara bu miktarın üçte biri verilir), normale dönünceye kadar devam edin.

 

· Bu reçete, yirmi senedir çektiği ve artık iyileşmeyeceğini sanan kabızlıktan bu tarifi uygulayarak kurtulduğunu anlatan, Tanrının Eczanesinden adlı sağlık kitabının yazarı Maria Treben’den alınmıştır.

 

 

 

 

· Ayran aşı: hazımsızlık şikayeti olanlarda bağırsak hareketlerinin hızlanmasına yardımcı olarak kolay dışkılamaya destek oluyor. Ayran aşı çorbası, yoğurdun içerdiği bakteriler sayesinde bağırsak florasının düzenlenmesinde rol alıyor. Ayrıca yüksek lif içeriği sayesinde bağırsaklardan yağ emilimini azaltarak kolesterolün düşürülmesinde fayda sağlıyor. Bağırsak florasının düzenlenmesi hazımsızlık, kabızlık gibi birçok bağırsak rahatsızlığının giderilmesini sağlıyor. Bağışıklık sistemimizin yüzde yetmişi bağırsaklar tarafından yönetiliyor. Bu yüzden sağlıklı bir bağırsak florası hem bağışıklık sistemimizi güçlendiriyor hem de bizi hastalıklara karşı koruyor. Yoğurt sayesinde içerdiği kalsiyumla kemik ve diş sağlığını destekliyor. Ayrıca ileriki yaşlarda kemik yoğunluğunun azalmasının önüne geçiyor. Eğer besinlerden yeterli kalsiyum alınmazsa kemiklerdeki kalsiyum azalıyor ve vücut gerekli kalsiyumu kemiklerden sağlıyor, bu da ileriki yaşlarda kemik erimelerine yol açıyor. Ayran aşı için gerekli malzemeler: 4 bardak yoğurt, 1 bardak buğday, 1 bardak nohut, tuz, nane, su. Yapılışı: Buğday ve nohutu ayrı ayrı akşamdan ıslatın. Sularını süzüp ayrı tencerelere alın ve haşlayın. haşlanmış bakliyatları bir tencereye alıp bir taşım daha kaynatın. Yoğurda tuz ilave edip tencerede kaynamakta olan bakliyatın suyundan ekleyip ılıtın. Ilıklaşan yoğurdu kesilmemesi için yavaşça tencereye ekleyip bir yandan da hızlıca karıştırın. Kaynamaya başlayınca altını kapatıp soğumaya bırakın. tam soğuk olmasını istiyorsanız oda sıcaklığına gelince buzdolabında soğutabilirsiniz. Dilerseniz üzerini nane ile süsleyebilirsiniz.

 

· Kurtpençesi: kabızlığa karşı sabahları aç karnına sıcak bir bardak kurtpençesi çayı içmek müspet sonuçlar verir. Bir çay kaşığı ince kıyılmış kurtpençesi, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecede sıcak suyla haşlanır ve yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Kurtpençesi çayı günde bir bardaktan fazla içilmemelidir.

 

· Ayı sarımsağı yaprağı: ayı sarımsağı sindirimi uyarır ve kabızlığa karşı etkili bir ilaçtır. İlkbaharda bitkinin yeşil yaprakları toplanarak güzelce yıkanır ve ince kıyılarak çiğ olarak yenir. Genelde maydanozla süslenip lezzet katılan yemeklerin tümüne de serpiştirilir. Ayı sarımsağının tedavi edici gücüne bütün bir yıl boyunca sahip olabilmek için ilkbaharda toplanan ince kıyılmış taze yapraklarla veya sonbaharda sökülerek ince kıyılan bitki soğanıyla dörtte üç oranında su, bir şişeye doldurulur. Üzerine kırk derecelik kanyak veya votka eklenir. Şişenin çalkalanabilmesi için biraz boşluk bırakılır. Şişe en az onbeş gün sıcak bir ortamda bekletilirken arada bir çalkalanır. Süre sonunda tülbentten geçirilerek süzülür ve koyu renkli bir şişede muhafaza edilir. Bu tentürden günde dört kere yarım kahve fincanı suya onbeş damla katılarak içilir.

 

· Isırgan otu: Isırgan otu çayı dışkılamayı destekler. Sabahları kahvaltıdan yarım saat önce bir bardak ısırgan otu çayı içilir. Günün geri kalan bölümüne dağıtılarak iki üç bardak çok sıcak yudumlanarak içilir.

 

· Ceviz: ceviz yaprağı çayı da kabızlığa karşı etkili bir ilaçtır. Yarım tatlı kaşığı ince kıyılmış ceviz yaprağı, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar derecedeki suyla haşlanır ve otuz saniye demlendikten sonra süzülür ve günde bir bardak aç karnına yudumlanarak içilir.

 

· Hindiba: Mavi çiçekli hindibanın bir tatlı kaşığı ince kıyılmışı orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suda haşlanır. Yarım dakika demlendikten sonra süzülür. Sabahları aç karnına bir bardak çay soğutulmadan yudumlanır.

 

· Su, sabahları kahvaltıdan önce bir bardak taze kaynak suyu bağırsakları uyarır ve böylece dışkılamaya yardımcı olur.

 

· Karnıyarık otu. kabızlıkta emici özelliğe sahip bir lif içeren karnıyarık otu bilhassa Almanya’da revaçta olup E komisyonu tarafından kronik kabızlık için günde on çay kaşığına kadar alınabileceği onaylanmıştır. Şayet alerjiniz varsa gözlemlemeniz sonunda semptomlar çıkarsa kullanmayınız.

 

· Çemen otu: karnıyarık otunun özelliklerine sahip olan çemen otu tohumunu kullanacaksanız, bağırsak hareketliliğinizin devam edebilmesi için bolca su içilmelidir. Ancak bir defada iki çay kaşığından fazla alınmamalı, zira karın ağrısına neden olabilir.

 

· Dut: dutun yaprakları kaynatılıp içilirse kabızlığa iyi gelir.

 

· Kudret narı: Başta sindirim sistemi hastalıklarından kabızlık olmak üzere ülser, gastrit ve kolit gibi sorunlara karşı kullanılan, doğal destek sağlayan bir bitkidir. Ayrıca yaraların iyileşmesinde de etkileri kanıtlanmıştır. Kudret narı, genellikle bal veya zeytinyağı ile hazırlanır. Doğal ürün satan yerlerde bulunduğu gibi kapsül olarak da temin etmek mümkündür. Kudret narı biraz acımtırak olduğu için yemekte güçlük çekenler bal karıştırarak yiyebilir. Aç karnına bir kaşık alındıktan sonra üç dört saat bir şey yememelidir. Kudret narının etkin etkisini görebilmek için aralıksız olarak bir ay müddetle yenmelidir. Kudret narı, haricen de açık yaralarda merhem olarak kullanılmaktadır.

 

· Limonlu su: bağırsakları harekete geçirip kabızlığı önler.

 

· Kabızlık çekenler için bir tavsiye de pırasa yemeğidir. Sık sık yenilmesi istenen pırasa yemeği, bağırsakların düzenli çalışmasını sağlayacaktır.

· Düzenli aralarla yenilen cennet hurması kabızlık için bir diğer çözüm yoludur.

 

· Keçiboynuzu da kabızlık çekenlere önerilmektedir.

 

· Balkabağı lif açısından zengin bir kaynak olduğundan, püresi ve çorbası uzun süre tok kalmanızı sağlarken bağırsak tembelliği yaşayan kişilerde bağırsakların yeniden hareket kazanmasına yardımcı olur. Balkabağı yüksek miktarda beta karoten içerir. Aynı zamanda vücudu dışarıda mikroplardan korurken içerideki vücudumuzdaki zararlı radikallerle savaşır. Balkabağının içerdiği B15 minareli antioksidan kapasitenin artmasını ve bağışıklığın güçlenmesine destek oluyor. Balkabağının içerdiği C vitamini, soğuk algınlığına ve virüslere karşı kalkan görevi görüyor. Kış hastalıklarına karşı koruyucu özelliği bulunan balkabağı, aynı zamanda daha hızlı iyileşmeyi sağlıyor ve kanın oksijen yönünden zenginleşmesini sağlayarak yorgunluk hissini azaltıyor. Balkabağı antioksidan içeriği sayesinde kanser oluşumuna karşı da koruyucu bir etkiye sahip.

 

· Pomelo: kabızlığı giderir, mide ve ciğerlerin hararetini keser, mide ve kalbi kuvvetlendirir, çarpıntıyı giderir, sıtmaya iyi gelir.

 

· Biberiye: İçinde bulunan antioksidanlar ve vitaminlerden faydalanmak için bir çay kaşığı kurutulmuş biberiye yaprağını bir fincan suya atıp kaynatmak yeterli. Daha iyi demlenmesi için on dakika kaynattıktan sonra ateşin üzerinden alınır ve demliğin kapağı kapalı halde on dakika bekletilir. Tatlandırmak için organik bal kullanarak günde iki bardak içilen biberiye çayı hazımsızlık ve kabızlığa kısa sürede çözüm sağlanacaktır.

 

· Buğday: Lifli gıdalar sağlıklı beslenmenin temelidir. Buğday da bu tür besin maddelerinin başında gelir. Dış kabuklarından elde edilen kepek de genellikle mısır gevreği türü yiyeceklerle tüketilir. Kepekli buğday unundan yapılan yiyecekler bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar ve kabızlığı önler. Buğday bağırsak ve rektum kanserini önleyici faktörler içerir. Ayrıca buğday tanesinin özü olağanüstü besleyicidir.

 

· Portakal kabuğu: portakal kabuğu tozunu bir bardağa iki yemek kaşığı koyun, bardağın yarısına kadar süt koyun, sabah aç karnına için ve abdestinizi yapana kadar yemek yemeyin.

 

· Özellikle ağrılara yol açan kabızlığa en etkili ve her yerde kolaylıkla bulunan bademyağının hazımsızlık sorunlarının giderilmesindeki etkisi birçok araştırmalarda kanıtlanmıştır. Ancak şu hususu asla unutmamalıyız bir tatlı kaşığından fazla verilmemeli.

 

SAMİ ÖZÖZEN